Η Τοπική Αυτοδιοίκηση και η Κοινωνία της Γνώσης. Ποιά πρέπει να είναι η συμβολή της καινοτομίας;

Πέρασε πλέον ανεπιστρεπτί η εποχή κατά την οποία οι βασικοί συντελεστές της παραγωγής ήταν το κεφάλαιο , η χειρωνακτική εργασία και οι πρώτες ύλες. Οι σύγχρονοι οργανισμοί πλέον οριοθετούνται και αναπτύσσονται στο βαθμό που διαχειρίζονται αποτελεσματικά και αποδοτικά την οργανωσιακή γνώση που έχουν αποκτήσει. Η μετάβαση στην οικονομία της γνώσης έχει τρεις συνιστώσες. Την καινοτομία, την έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη και την προώθηση των τεχνολογιών αιχμής.

Καινοτομία για έναν οργανισμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι να λειτουργήσει με τρόπο διαφορετικό. Πιο αποτελεσματικό, πιο γρήγορο και πιο έξυπνο. Η καινοτομία μπορεί να αφορά από τις εγκαταστάσεις και τον τρόπο λειτουργίας ενός οργανισμού μέχρι την εμφάνιση και την παροχή των υπηρεσιών του στο κοινωνικό σύνολο.

Η καινοτομία δεν είναι απλά ένα εξωτερικό πρόβλημα που αγγίζει μονάχα τις επιχειρήσεις και την ανταγωνιστικότητα. Είναι και πρόβλημα των οργανισμών που προσφέρουν στην κοινωνία γιατί μεταφέρουν την δημιουργική σκέψη τόσο στα εσωτερικά τους μοντέλα και λειτουργίες, όσο και στην παροχή των υπηρεσιών τους. Η δημιουργική σκέψη είναι ευκολότερη σε οργανισμούς που είναι ανοικτοί σε νέες ιδέες και απόψεις και δεν παραμένουν προσκολλημένοι σε παραδοσιακούς μηχανισμούς και δομές.

Η ενασχόληση με έναν ευρύτερο κύκλο συμμετόχων ,συμπεριλαμβανομένων των ΜΚΟ, των εργαζομένων, των δημοτών, των επιχειρηματικών συνεργατών, μπορεί να ανοίξει σε έναν ΟΤΑ νέες προοπτικές που ενισχύουν την καινοτομία.

Καινοτομία δεν είναι μόνο μια καινούρια συσκευασία που αναβαθμίζει την εικόνα ενός προϊόντος, αλλά για τη Τοπική αυτοδιοίκηση είναι :
· η χρήση των νέων τεχνολογιών
· Νέες Τεχνικές για τη Συντήρηση
· Χρησιμοποίηση Υλικών για τον έλεγχο των θορύβων
· Τεχνικές που προάγουν και προστατεύουν το Περιβάλλον
· Η Υγιεινή και Ασφάλεια
· Η Διαχείριση της Ποιότητας
· Το ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα και το Διαδίκτυο
· Η Απασχόληση
· Η μέριμνα για τα Άτομα με ειδικές Ανάγκες
· Η Μέριμνα για τις μειονοτικές ομάδες και τους μετανάστες
· Η καλλιέργεια της δια βίου μάθησης στη τοπική κοινωνία

Η καινοτομία πρέπει να διαχέεται στην εκπαίδευση, στους οργανισμούς και την καθημερινότητα μας. Πλην όμως πολλοί παράγοντες όπως η γραφειοκρατία , η έλλειψη υποδομών και κινήτρων η έλλειψη οικονομικής στήριξης, η αδιαφορία της εξουσίας και η έλλειψη πειθαρχίας εντός του Οργανισμού αναστέλλουν την παραγωγή καινοτομίας.

Μία από τις κορυφαίες προσωπικότητες της Αυτοδιοίκησης η κυρία Σιτόνεν, Δήμαρχος του Ελσίνκι εκλεγόμενη συνεχώς για 32 χρόνια σε μία ομιλία της παρέθεσε την πολιτική της υποθήκη για την πόλη της, λέγοντας τα εξής περίπου. Βάλαμε έναν στόχο, να επενδύσουμε στην καινοτομία και στην κοινωνία της γνώσης. Για τον σκοπό αυτό πρώτον, δημιουργήσαμε ένα ελκυστικό περιβάλλον για επιχειρήσεις και ανθρώπους που δραστηριοποιούνται σε αυτούς τους τομείς. Δεύτερον, αναπροσαρμόσαμε το σύνολο των προγραμμάτων σπουδών από την Πρωτοβάθμια μέχρι την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, των οποίων εμείς έχουμε την ευθύνη, για να είναι πλήρως προσαρμοσμένη σε αυτό το όραμά μας. Τρίτον, επειδή οι έρευνές μας λένε ότι ο κοινωνικός αποκλεισμός σε ότι έχει σχέση με την νέα τεχνολογία και την ψηφιακή εποχή δεν έχει την παραμικρή ομοιότητα με την κλασική φτώχεια, έχουμε ξεκινήσει προγράμματα στους Παιδικούς Σταθμούς γιατί οι ειδικοί μας έπεισαν ότι μετά τα τέσσερα χρόνια το παιδί που έχει ενδεχόμενη δυσκολία πρόσβασης, αλίμονο του αύριο. Αυτές είναι οι τρεις μεγάλες ενέργειες που κάνει σήμερα το Ελσίνκι.

Αυτό το μοντέλο που οραματίσθηκε και εφάρμοσε η κα Σιτόνεν εντάσσεται στο γενικότερο μοντέλο των κοινωνιών της Σκανδιναβίας και με κάποιες διαφορές της Ιρλανδίας, όπου έγιναν αναπτυξιακά άλματα, όπου αναγνώρισαν ότι, για το μέλλον της ανθρωπότητας και της κοινωνίας τους και της οικονομίας τους χρειάζεται να προχωρήσουν σε καινοτομία, σε επένδυση στη γνώση, σε επένδυση σε νέες τεχνολογίες και σε δεξιότητες. Η καινοτομία διαφυλάσσει τις κοινωνικές αλλαγές και ταυτόχρονα επεκτείνει το κοινωνικό κράτος. Ένα κοινωνικό κράτος διαφορετικό, όχι στατικό, αλλά ένα κοινωνικό κράτος που δημιουργεί και εμπεδώνει ένα αίσθημα εμπιστοσύνης και ασφάλειας στους πολίτες.

H αυτοδιοίκηση δεν μπορεί να είναι πια μια απλή διοικητική υποδιαίρεση ενός συγκεντρωτικού κράτους. Οι ανάγκες της ανάπτυξης της χώρας που θα πρέπει να στηριχθεί στην ποιότητα, στην καινοτομία και στην αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών περιγράφουν το νέο δημιουργικό και παραγωγικό ρόλο της Αυτοδιοίκησης.

Μεταξύ των άλλων η Τοπική Αυτοδιοίκηση θα πρέπει να υποστηρίζει:
· Υποδομές και δράσεις υποστήριξης της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας
· Ενθάρρυνση της επιχειρηματικότητας - βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος (ΜΜΕ - Βιομηχανική πολιτική, εμπόριο, τουρισμός, υπηρεσίες) - ενσωμάτωση της καινοτομίας στην τοπική οικονομική δραστηριότητα.

Υπάρχει πλήθος προγραμμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης που προωθούν την καινοτομία με τελικούς αποδέκτες την αυτοδιοίκηση. Μεταξύ των προγραμμάτων αυτών που εντάσσονται στην Περιφερειακή Στρατηγική για την καινοτομία περιλαμβάνονται :
· Οι αστικές μεταφορές
· Η υγειονομική περίθαλψη
· Η προστασία περιβάλλοντος
· Η συμμετοχική δημοκρατία
· Οικονομικοί κλάδοι για την τοπική οικονομία.
· Πρόγραμμα EQUAL που χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και στοχεύει στην πειραματική εφαρμογή και διάδοση νέων τρόπων καταπολέμησης των διακρίσεων και της ανισότητας στον τομέα της απασχόλησης.
· Η «Ψηφιακή Αυτοδιοίκηση» που χρηματοδοτείται από εθνικούς και κοινοτικούς (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης) πόρους που αφορά ψηφιακές υπηρεσίες στους ΟΤΑ και εξοικείωση των πολιτών στην Περιφέρεια με τις νέες τεχνολογίες
· «Αριστεία» - Επιβράβευση. Οι πιο δραστήριοι ΟΤΑ ως «οδηγός»

Οι επιμέρους στόχοι που μπορεί να προωθήσει η Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι οι ακόλουθοι:
· Διευκόλυνση της καινοτομίας και προώθηση της επιχειρηματικότητας σε τοπικό επίπεδο.
· Προσέλκυση επενδύσεων και υποστήριξη των επιχειρήσεων, ιδίως των Μ.Μ.Ε.
· Δημιουργία των αναγκαίων τοπικών τεχνικών υποδομών.
· Αξιοποίηση δημοτικών ακινήτων και τοπικών πλουτοπαραγωγικών πόρων για τη δημιουργία επιχειρήσεων.
· Έκδοση κανονιστικών αποφάσεων, λήψη διοικητικών μέτρων για τη διευκόλυνση των επιχειρήσεων.
· Ανάδειξη της κοινωνικής αξίας του «επιχειρείν».
· Δημιουργία ή ανάπτυξη των θεσμών διαβούλευσης οικονομίας – κοινωνίας.

Τα Μέτρα για την επίτευξη των στόχων αυτών είναι ενδεικτικά τα ακόλουθα:
· Ολοκληρωμένα δημοτικά προγράμματα υποστήριξης των επιχειρήσεων, ιδίως των Μ.Μ.Ε. (έργα τεχνικής υποδομής ,έργα ανάπλασης κοινοχρήστων χώρων εμπορικών κέντρων, καλύτερη οργάνωση στη διαχείριση των στερεών και υγρών αποβλήτων των επιχειρήσεων, λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση του παρα-εμπορίου, επιτάχυνση των αδειοδοτήσεων.)
· Ολοκληρωμένα δημοτικά προγράμματα κινήτρων για την προσέλκυση επενδύσεων(πρόγραμμα ανάδειξης και προβολής κλάδου στον οποίο εμφανίζεται συγκέντρωση επιχειρήσεων στην περιοχή του Δήμου)
· Κατασκευή και διαχείριση αθλητικών και πολιτιστικών υποδομών.
· Ολοκληρωμένα προγράμματα τουριστικής ανάπτυξης.
· Αξιοποίηση δημοτικών ακινήτων για τη δημιουργία επιχειρήσεων (με ενοικίαση, σύμβαση παραχώρησης, αντιπαροχή κλπ.).
· Αξιοποίηση τοπικών πλουτοπαραγωγικών πόρων για τη δημιουργία μικτών επιχειρήσεων.
· Ολοκληρωμένα προγράμματα Αναπτυξιακών Εταιρειών (ΑΝ.ΕΤ.) της Αυτοδιοίκησης για την υποστήριξη Μ.Μ.Ε (γραφείο ενημέρωσης και συμβουλευτικής υποστήριξης, ιδίως για την πρόσβαση των επιχειρήσεων στη χρηματοδότηση, διάχυση της καινοτομίας και προβολή της επιχειρηματικότητας, διαχείριση ενισχύσεων προς Μ.Μ.Ε.)
· Δημιουργία Εθνικής Επιτροπής Διαιτησίας (ΚΕΔΚΕ - ΥΠ.ΑΝ. - Εργοδοτικοί Φορείς) για την εξώδικη επίλυση διαφορών επιχειρήσεων – Ο.Τ.Α.
· Αξιοποίηση της διπλωματίας των πόλεων για την προώθηση των ελληνικών επιχειρήσεων.