Τὰ δάκρυα ποὺ στὰ μάτια μας
θὰ δεῖτε ν᾿ ἀναβρύζουν
ποτὲ μὴν τὰ πιστέψετε
απελπισιᾶς σημάδια.

Ὑπόσχεση εἶναι μοναχὰ
γι᾿ Ἀγώνα ὑπόσχεση.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΝΑΓΟΥΛΗΣ

Κυριακή 17 Φεβρουαρίου 2008

Σκέψεις και προβληματισμοί για την Εξουσία, τα Κόμματα και τη Κοινωνία των πολιτών

Αντιδρώ στη βία της εξουσίας. Αλλά ποιάς εξουσίας; Είναι μόνον αυτή που επιβάλλεται από τους κυβερνητικούς μηχανισμούς ή μήπως και αυτή που ξεκινά στην αρχή σαν αντίδραση σε αυτούς και καταλήγει σαν μια νέα αυτόνομη μορφή της; Η εξουσία διαχέεται παντού. Οι φορείς της είναι πολλοί. Και συνέχεια αναπαράγεται με πολλούς τρόπους και πολλές μορφές. Η εξουσία δεν φέρει μόνο την οικονομική διάσταση στη σημερινή εποχή αν και προς τα εκεί στοχεύει. Η εξουσία υπάρχει παντού. Στην αισθητική, στο περιβάλλον, στο πολιτισμό, στην γνώση, κλπ. Αλλά και στη φιλοσοφία, την ιδεολογία, την αριστερά και τα κόμματα.

Αποδέκτες του παρελκόμενου της εξουσίας που είναι η βία είμαστε εμείς οι πολίτες που τη συναντούμε συνεχώς και παντού σε όλες τις εκδηλώσεις του δημόσιου και ιδιωτικού βίου μας. Δεν είναι μόνο βία ο σωματικός καταναγκασμός, αλλά πιο ύπουλη και επικίνδυνη μορφή της είναι η πνευματική καταπίεση και για την οποία δυστυχώς δεν αντιδρούμε. Βρισκόμαστε υπό την επήρεια ενός ιδιότυπου διανοητικού ρατσισμού ο οποίος διαχέεται παντού και τον οποίο τον αντιμετωπίζουμε με πρωτοφανή αδιαφορία και ανεκτικότητα.

Ταυτίζουμε την ύπαρξή μας με τις ανάγκες που μας δημιουργούν αυτοί που θέλουν να μας χειραγωγήσουν. Φυλακίζουμε τα όνειρά μας και τις ελπίδες μας και τους παραχωρούμε και το κλειδί. Αποστρέφουμε το πρόσωπο μας στη θέα της μιζέριας της πραγματικότητας, για να μη δούμε τον εαυτό μας να πρωταγωνιστεί στη συντήρηση της. Οι ενοχές μας κρύβονται πίσω από τα ευχολόγια για διαφάνεια. Ανεχόμαστε τον παρά φύση βιασμό της φύσης. Τους κώδικες μνήμης που διαθέτουμε τους κρύβουμε με επιμέλεια πίσω από τις ηθικές που μας έχουν επιβάλλει και έχουμε αποδεχθεί.

Το δυστύχημα είναι ότι οι μηχανισμοί της εξουσίας και οι άνθρωποι πίσω από αυτούς αποδεικνύονται καθημερινά από μέτριοι ως κακοί ηθοποιοί. Αλλά τους αποδεχόμαστε και δυστυχώς υιοθετούμε και τις πρακτικές τους αναπαράγοντας το σύστημα , το οποίο υποτίθεται ότι κατηγορούμε. Το απόλυτο τίποτα έχει διαπεράσει το νου μας και το εγώ μας και μας οδηγεί στη πνευματική μιζέρια και τον εξανδροπισμό.

Ποια άλλη λογική θα μπορούσε να εξυπηρετήσει άραγε ο εξαναγκασμός σε διενέργεια και συμμετοχή σε συνελεύσεις «διαλόγου»- ομαδικής ψυχοθεραπείας; Με ξέχειλη την εσωστρέφεια και την προσπάθεια άγρας ψήφων, αν αυτό δεν είναι εκδήλωση της βίας της εξουσίας, τότε τι στα αλήθεια θα μπορούσε να είναι; Η διαβούλευση δεν πιστοποιείται , ο διάλογος δεν πραγματοποείται με το ζόρι και η κοινωνία των πολιτών δεν χειραγωγείται με τεχνάσματα. Οι αγαθές προθέσεις δεν οδηγούν πάντα σε αγαθά αποτελέσματα. Εξαρτώνται από τον φορέα, ο οποίος έχει αναλάβει «ελέω θεού» να τις υλοποιήσει.

Οι πολίτες αντιδρούν, λίγοι μεν τώρα, περισσότεροι αύριο. Εξαρτάται από τις αντοχές αυτών που εμφανίσθηκαν σαν «πρωτοπορία». Οι αντοχές των πολιτών που εξαρτώνται κυρίως από τις αντοχές της εξουσίας και της εκδηλώσεις της βίας της. Ο Χώρος Διαλόγου πολιτών Χολαργού δημιουργήθηκε για να μη περιορισθεί και απομονωθεί ο σκεπτόμενος πολίτης στον ιδιωτικό του χώρο, όπως επιθυμεί η εξουσία, αλλά να αντιδράσει στη πνευματική βία που του ασκείται καθημερινά και παντού. Το πνεύμα μας δεν φυλακίζεται και δεν εξαγοράζεται. Οι ιδεολογικές ετικέτες και τα κόμματα όπως τα ξέραμε μέχρι σήμερα πρέπει να αποτελέσουν στην εποχή μας μια νοσταλγική ανάμνηση. Οι πολίτες αυτοοργανώνονται , αυτορυθμίζονται, διαβουλεύονται και αυτοπροστατεύονται. Οι σκουριασμένες αντιλήψεις που αποτελούν τα δεκανίκια της εξουσίας και τα εκτελεστικά της όργανα θα πρέπει να απομονωθούν.

Που κατάντησαν σήμερα τα κόμματα; Μήπως αποτελούν πλέον τους απλούς διαμεσολαβητές μεταξύ των πολιτών και της εξουσίας; Μήπως τα όργανα των κομμάτων είναι και τα ίδια φορείς εξουσίας; Μήπως οι πολίτες δεν χρειάζονται πλέον μεσάζοντες; Στις περισσότερες χώρες της Δύσης η αποχή από τις δραστηριότητες ενός κόμματος με την ιδιότητα του μέλους καταπέφτει περισσότερο ακόμη και από την αποχή στις εκλογές. Το σημερινό μοντέλο οργάνωσης των κομμάτων που άγει τη καταγωγή του στην Ευρωπαϊκή βιομηχανική περίοδο (λενινιστικό μοντέλο) , στηρίζεται στη συντεχνιακή αντίληψη οργάνωσης και ακολουθείται πιστά από όλα τα κόμματα αριστερά και δεξιά μέχρι και σήμερα δεν κρίνεται επαρκές για τη σημερινή μεταβιομηχανική εποχή, αφού παράγει έναν νέου τύπου φορέα εξουσίας. Τα σημερινά κόμματα επιδιώκουν και δημιουργούν στεγανά, ώστε να προασπίζουν τα συμφέροντα των ηγετικών ομάδων τους τόσο σε τοπική όσο και σε υπερτοπική βάση.

Και οι πολίτες που συμμετέχουν; Στο νέο μοντέλο μπορούν και πρέπει να παίξουν ρόλο οι εθελοντικές οργανώσεις και οι ΜΚΟ γενικότερα. Δεν πρέπει βέβαια να ενσωματωθούν στο ήδη υπάρχον , αλλά μπορούν να συμμετάσχουν στη δημιουργία ενός νέου μοντέλου ισότιμων εταίρων. Ανοιχτά κόμματα σε συνεργασία με τη Κοινωνία των πολιτών. Αμφίδρομη επικοινωνία στη βάση της ισοτιμίας και του αλληλοσεβασμού. Αλλά αλληλοσεβασμό με την εξουσία; Μήπως θα έπρεπε πριν τη συνεργασία να αλλάξουν και τα δύο; Μήπως και οι φορείς της Κοινωνίας των πολιτών προσπαθώντας να υποκαταστήσουν στο ρόλο του μεσάζοντα τα κόμματα αναπαράγουν νέες μορφές εξουσίας;
Το ζητούμενο είναι η αλήθεια. Αλλά ποιος είναι αυτός που θα ισχυριστεί, ότι κατέχει την αλήθεια; Και ποια αλήθεια; Τη δική μου, τη δική σου ή των άλλων;

1 σχόλιο:

tractatus είπε...

Εξαιρετικό και καίριο το κείμενό σου. Το διάβασα στο papandreou.gr και έτσι σε εντόπισα. Κι εγώ σαν κι εσένα ελπίζω σε πολίτες που θα μπορέσουν να τα βάλουν με τις νάρκες και τον νεποτισμό όσο γίνεται πιο σύντομα ειδάλλως τα πράγματα θα είναι πολύ αρνητικά για όλους ...ακόμα πιο αρνητικά απο τώρα...και το κακό είναι ότι κάποιοι το ξέρουν αλλά δεν τους ενδιαφέρει....