Ο Μαυρογιαλούρος και ο Γάιδαρος ή Πολιτικοί και Διαχρονικότητα

Ο Διηγηματικός αυτός σχολιασμός δημοσιεύθηκε σε τοπική εφημερίδα πριν τις εκλογές και αφιερώνεται εξαιρετικά σε αυτούς που διεκδικούν την Ηγεσία του ΠΑΣΟΚ

Ξύπνησα με πονοκέφαλο. Αυτό το βράδυ πρέπει να έχασα τόνους ιδρώτα στο στρώμα μου. Όλα ήταν βρεγμένα. Αν και έχω τη συνήθεια να μη σκεπάζομαι όταν κοιμάμαι, η ζεστή καλοκαιρινή βραδιά και η έλλειψη κλιματισμού μου δημιούργησαν τις ανυπόφορες συνέπειες. Ο ύπνος ήταν ανήσυχος και τα όνειρα σαν κινηματογραφικές ταινίες τρόμου που τα θυμάμαι ακόμα. Η ανησυχία μου στο αποκορύφωμα της. Άσχημη διάθεση και γίνεται ακόμη ποιο άσχημη όταν θυμάμαι ότι είναι η πρώτη μου μέρα στην Αθήνα μετά από ένα μήνα Αυγουστιάτικες διακοπές στα νησιά. Και δυστυχώς πρέπει να σηκωθώ και να ετοιμασθώ και για τη πρώτη μέρα μου στη δουλειά.

Σηκώθηκα παραπατώντας. Προσπάθησα να φέρω στη μνήμη μου τα χθεσινοβραδινά μετά την απογευματινή επιστροφή μου. Το μόνο σίγουρο ήταν ότι δεν είχα βάλει τον ανεμιστήρα να δουλεύει που βρίσκεται μόνιμα δίπλα στο κρεββάτι μου. Τον ξέχασα αλλά γιατί; Το κεφάλι μου γυρίζει. Δυστυχώς με τις διακοπές το ψυγείο μου είναι άδειο. Δεν έχω να βάλω τίποτε στο στόμα μου. Αλλά την ασπιρίνη αν υπάρχει στο σπίτι θα την πάρω οπωσδήποτε. Και την πήρα.

Ευτυχώς που δεν είχε καθόλου κίνηση μέχρι το γραφείο και η οδήγηση ήταν εύκολη και χωρίς απρόοπτα. Παρότι καλός οδηγός η χθεσινή οινοποσία και ο άσχημος ύπνος μου είχαν μειώσει τις αντιδράσεις. Οινοποσία είπα και θυμήθηκα τη χθεσινή νύχτα. Είχα πάρει ένα τηλέφωνο την προτελευταία μέρα των διακοπών μου από την ιδιαιτέρα της ιδιαιτέρας κάποιας κας Δεινοπούλου υποψηφίας βουλευτή στη περιφέρεια μου να παρευρεθώ σε μία συγκέντρωση σε γνωστή ταβέρνα της περιοχής μου, όπου η υποψήφια θα ανέλυε το πρόγραμμα της, λες και το κόμμα στο οποίο η ίδια ανήκε δεν είχε πρόγραμμα ή θα μπορούσε να επιβάλλει το δικό της. Παραβρέθηκα μόνο και μόνο για να δω τους φίλους μου που μετά από ένα μήνα διακοπών τους είχα πιθυμήσει.

Η πλήξη και η ανία της συγκέντρωσης παρά λίγο να με οδηγήσει στον αλκοολισμό. Είμαι σχεδόν σαράντα χρονών και έχω παραβρεθεί σε πάμπολλες συγκεντρώσεις υποψηφίων παντός είδους με το ίδιο πάντα μοτίβο , την ίδια πεζή συμπεριφορά, την ίδια επίφαση οικειότητας και «ευαισθησίας» και τα ίδια αποτελέσματα για μένα. Να πίνω για να ξεχάσω που παραβρίσκομαι. Άλλωστε στις περισσότερες τέτοιου είδους συγκεντρώσεις το φαγητό και το πιοτό είναι τζάμπα, προσφορά κάποιου άγνωστου χορηγού. Το στήσιμο των συγκεντρώσεων , οι λόγοι των υποψηφίων και η συμπεριφορά τους εντός του χώρου της εκδήλωσης στη σχέση τους με τα κουκιά που παρευρίσκονται είναι ακριβώς τα ίδια. Ο συγχωρεμένος Φορντ ιδρυτής της γνωστής βιομηχανίας και εμπνευστής της εν σειρά παραγωγής βιομηχανικών προϊόντων θα ήταν πολύ υπερήφανος αν ζούσε και διαπίστωνε ότι οι ιδέες του θα έβρισκαν παντού εφαρμογή.

Έφθασα στο γραφείο. Η διάθεση μου δεν είχε παρουσιάσει καμία βελτίωση ούτε ακόμη και όταν κατέβασα ένα φραπέ σκέτο με δύο κουταλιές καφέ. Είχαν προκηρυχθεί εκλογές. Το έμαθα στη ξαπλώστρα μιας παραλίας της Κρήτης απολαμβάνοντας ήλιο, θάλασσα και κορίτσια γυμνόστηθα και με στριγκ. Μου τηλεφώνησε κάποιος φίλους βρισκόμενος στην ίδια φάση με μένα αλλά σε άλλη παραλία. Σκληρός κομματικός ετοιμαζόταν να επιστρέψει στην Αθήνα για να βοηθήσει τον προεκλογικό αγώνα της παράταξης.

Κάθισα στο γραφείο μου, ούτε τα emails μου μπορούσα να διαβάσω. Χαμένη μέρα η σημερινή για τον εργοδότη μου. Αισθάνθηκα ότι τον εξαπατούσα. Δεν πειράζει, δικαιολογήθηκα στον εαυτό μου και αύριο μέρα είναι και θα καθίσω και λίγο παραπάνω για να αναπληρώσω τις απώλειες από τη σημερινή ακεφιά μου. Ευτυχώς το μυαλό μου έστω και με αργούς ρυθμούς δούλευε και έχω την εντύπωση πως δούλευε και σωστά. Προκήρυξη εκλογών προχθές, εκλογές σε ένα σχεδόν σκάρτο μήνα. Ποιους βολεύει, προφανώς την Κυβέρνηση, ποιους άλλους ; Μα και βέβαια τους ήδη εκλεγμένους βουλευτές. Για τους νέους υποψηφίους ούτε λόγος, σε ένα μήνα δεν προλαβαίνουν ούτε το σχεδιασμό του προεκλογικού τους αγώνα. Χαμένα λεφτά αν διαθέσουν. Τα περί ανανέωσης του δυναμικού των κομμάτων , την αύξηση του ποσοστού των γυναικών και τα λοιπά που ευαγγελίζονται τα κόμματα τα εκλαμβάνω ως φούμαρα και μεταξωτές κορδέλες. Άντε να έχουν τύχη και τα «λαμπερά πρόσωπα» που θα συνεισφέρουν ιδεολογικά στους κομματικούς μηχανισμούς κάνοντας τις διακοπές τους στο Μπαλί και στο Ντουμπάϊ.

Ένοιωσα να εξαπατώμαι. Ένοιωσα τη βίαιη παρέμβαση του κρατισμού στη πολιτική μου σκέψη και συμπεριφορά. Ένοιωσα ότι αγνοείται η θέληση μου και οδηγούμαι σε προκατασκευασμένες λύσεις ερήμην μου. Και το αποφάσισα άμεσα. Θα αγνοήσω τα πάντα. Δεν θα συμμετάσχω στο παιχνίδι εξαπάτησης μου. Δεν θα συμμετάσχω σε καμμία συγκέντρωση υποψηφίου. Θα αγνοήσω όλες τις κλήσεις στο κινητό μου είτε εμφανίζονται με την ένδειξη απόρρητη , είτε αφορούν άγνωστο σε μένα αριθμό.

Κτύπησε το τηλέφωνο, άγνωστος αριθμός, δεν το σήκωσα το άφησα να κτυπάει αδιαφορώντας για την ενόχληση που προκαλούσα στους συναδέλφους στο γραφείο. Η περιέργεια όμως με έτρωγε. Όχι ούτε τη δεύτερη φορά το σήκωσα και ήταν ο ίδιος αριθμός. Μπήκα στο ΙΝΤΕΡΝΕΤ στο site των άσπρων σελίδων του ΟΤΕ. Πληκτρολόγησα το νούμερο και περίμενα να ανακαλύψω τον κάτοχο του. «Δεν βρέθηκαν εγγραφές» απάντησε η μηχανή αναζήτησης. Ένα κύμα απογοήτευσης με συνεπήρε στιγμιαία. Η περιέργεια επέστρεψε δριμύτερη. Ο χθεσινοβραδινός όμως ύπνος με είχε σκοτώσει. Πήρα άδεια από τη δουλειά και σχετικά νωρίς επέστρεψα στο σπίτι για να κοιμηθώ. Έκλεισα το κινητό μου , όπως συνηθίζω όταν ξεκουράζομαι. Μετά από τρείς ώρες βαθύ ύπνου που με αναζωογόνησε και με έκανε να αισθάνομαι καλύτερα άνοιξα το κινητό και βρήκα μήνυμα στον τηλεφωνητή μου παράλληλα με μία κλήση από το ίδιο τηλέφωνο.

Νίκο καλησπέρα, ο πρώην υπουργός κ. Ταδόπουλος τη Τετάρτη θα κάνει μια συγκέντρωση στο ξενοδοχείο δείνα. Ο Κώστας (το μικρό όνομα του Ταδόπουλου- οικειότητα που σκοτώνει) θα απευθυνθεί στα στελέχη του και τους πυρήνες του για να συζητήσουν τον προεκλογικό του αγώνα.

Δεν θυμάμαι να είμαι στέλεχος κανενός Ταδόπουλου και κανενός άλλου κομματάρχη άλωστε. Το μόνο που γνωρίζω για τον εαυτό μου είναι ότι είμαι μέλος του κόμματος του κ. Ταδόπουλου . Από πού κι ως που ο κύριος, με μικρό το κ, πρώην υπουργός μάλιστα, υποκαθιστά τη σχέση μου με το κόμμα μου; Η κτητική του συμπεριφορά που δυστυχώς λόγω της οικειότητας που εκπέμπει γίνεται αποδεκτή από τη πλειοψηφία, μήπως θέλει να μου πει; Στα παλαιότερα των υποδημάτων μου το κόμμα, εγώ βουλευτής θέλω να βγω. Δεν ξέρω αλλά σε κάθε εκλογές αισθάνομαι τον εαυτό μου σαν το κέντρο του κόσμου. Γιαυτό κι εγώ επειδή τα τέσσερα ενδιάμεσα χρόνια αισθάνομαι παραπεταμένος αποφάσισα να διαγράψω από τη σκέψη μου και να αρνηθώ τη ψήφο μου σε αυτούς που αισθάνομαι ότι με εξαπατούν.

Το κόμμα μου θα το ψηφίσω, άλλωστε θεωρώ τον εαυτό μου υπεύθυνο και προβληματισμένο πολίτη. Αλλά τη ψήφο μου θα τη δώσω σε αυτούς που η συμπεριφορά τους δεν θα θυμίζει Μαυρογιαλούρο και δεν θα ενοχλούν την αισθητική μου ούτε θα παραβιάζουν τον ιδιωτικό μου χώρο. Υπάρχει μια σκηνή μέσα στην ταινία «Υπάρχει και φιλότιμο» με τον αείμνηστο Λάμπρο Κωνσταντάρα ,όπου ο πολιτικός που υποδύεται προβάροντας το λόγο του : “Αγαπητοί μου συμπολίτες, είμαι ευτυχής που αναπνέω το ζωοκτόνο... (διορθώνει) τον ζωογόνο αέρα της Πλατανιάς... Δεν είμεθα άνθρωποι των λόγων, είμεθα άνθρωποι των έργων... θα σας εξαφανίσουμε (διορθώνει) θα σας εξασφαλίσουμε... θα... θα... θα... σύνθημά μας είναι ένα.’’ (Ακούγεται ένα δυνατό γκάρισμα).

Νικήτας Λιοναράκης : Μια ανορθόδοξη εκδοχή της πολιτικής δράσης.

Του Γιώργου Λιγνού

Δεν έχουν περάσει λίγα εικοσιτετράωρα από τότε που αποχαιρετίσαμε το Νικήτα Λιοναράκη. Τέτοιες στιγμές, όπως είναι φυσικό, θυμόμαστε ασήμαντες λεπτομέρειες, μικρά περιστατικά, ευτράπελα, ότιδήποτε μπορεί να μας γλυκάνει την πικρή γεύση του αποχαιρετισμού και να γαληνέψει τη ψυχή. Η σημασία της αναθύμησης των μικρών ασήμαντων περιστατικών είναι μεγάλη της στιγμές αυτές.
Όμως πέρα από τη ψυχολογική διάσταση της έχει και μια άλλη σημασία. Αυτήν της ανθρώπινης κατανόησης του προσώπου που αποχαιρετάμε. Η προσέγγιση δεν γίνεται με διθυραμβικές περιγραφές, ούτε με βαρύγδουπα κείμενα. Θέλει να αφουγκραστούμε ότι ακούσαμε, κυριολεκτικά ή μεταφορικά από τον άλλο.
Ο Νικήτας ήταν ένας άνθρωπος που ξένιζε. Στο σύντομο αυτό σημείωμα θα προσπαθήσω να βάλω σε τάξη επιμέρους μνήμες 32 ετών που η χρονική τους αλληλουχία και η εξέλιξή τους αποκαλύπτουν, ελπίζω με σεβασμό, μια πολύ χαρακτηριστική του πλευρά. Αυτήν του πολιτικού ατόμου που διευρύνει την έννοια της πολιτικής πάνω στην οποία στηρίζεται.
Ας μου επιτραπεί η αναφορά σε μερικά περιστατικά ανεκδοτολογικού χαρακτήρα αλλά που αποδεικνύονται σοβαρά, ειδικά τώρα που επιχειρούμε να καταλάβουμε έναν φίλο που χάσαμε.
Ο Νικήτας, γυιός στρατιωτικού, εναντιώνεται στη Χούντα. Συλλαμβάνεται, βασανίζεται, δικάζεται, φυλακίζεται. Κι όμως μετά την μεταπολίτευση εμφανίζεται με ένα Εσατζή στα γραφεία του ΚΚΕ εσωτερικού. Είναι δικός μας είπε. Αυτό το «δικός μας» δεν το καταλάβαμε τότε.
Είχε επίσης άπειρο κόσμο στους κομματικούς καταλόγους. Έφερνε ανθρώπους σε κομματικές συγκεντρώσεις απλά και μόνο επειδή έδειχναν ενδιαφέρον. Δε πίστευε σε διαδικασίες εισδοχής και τα στεγανά που τις προϋποθέτουν.
Σε αυτές τις πρώτες αιρετικές πρακτικές και απόψεις του και στη ώριμη δράση του των ΜΚΟ υπάρχει μια συνάφεια.
Τότε λειτουργούσε περισσότερο βιωματικά. Στο τέλος της σύντομης ζωής του λειτουργούσε πολιτικά. Πάντα όμως υπήρχε ο ίδιος πυρήνας. Ίσως ήταν από τους λίγους που υπερασπίστηκαν και με πράξεις την φράση «το πολιτικό είναι προσωπικό και το προσωπικό είναι πολιτικό».
Πολλές από αυτές τις πράξεις του κατακρίθηκαν. Πολλές ενόχλησαν. Ο γράφων ήταν ανάμεσα στους συχνούς επικριτές του. Όμως σε ένα μπορούμε να συμφωνήσουμε . Ο Νικήτας είχε άποψη, την υπερασπιζότανε, πλήρωνε το προσωπικό κόστος και δεν κρατούσε κακία.
Σε μια από τις τελευταίες συναντήσεις στο χώρο των ΜΚΟ, συζητώντας κατ’ ιδίαν του είπα «Μήπως εν τέλει και οι εταιρίες είναι εν δυνάμει ΜΚΟ» Απάντησε με εκείνη τη χαρακτηριστικά σοβαρή του έκφραση σηκώνοντας τον ώμο του «Φυσικά και είναι». Βέβαια η άποψη αυτή δεν διατυπώθηκε ποτέ δημόσια, ούτε πρέπει να θεωρηθεί σαν έγκυρη και επίσημη άποψη του Νικήτα. Είναι όμως δηλωτική του τρόπου και του θάρρους της σκέψης του.
Ξεκίνησε από τη λογική του κλειστού χώρου ενός μικρού Κομμουνιστικού κόμματος. Πίστεψε στη δυνατότητά του να επικοινωνήσει με υπερβαίνοντας τα στεγανά συγχωρώντας(;) ποιός ξέρει ατούς που τον κυνήγησαν. Πάλεψε για τη διεύρυνση των ορίων του κόσμου που θέλαμε να χτίσουμε. Συνάντησε τις ιδέες της κοινωνίας των πολιτών και των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, όπου εκεί έδωσε τον καλύτερό του εαυτό. Πίστευε στη δικτυακή λειτουργία. Αρνήθηκε επίμονα τη μετατροπή του Συντονιστικού της Καμπάνιας για τη Συνταγματική Αναγνώριση των ΜΚΟ σε δευτεροβάθμιο όργανο. Κατηγορήθηκε για αυτό. Οι επικριτές του δεν έβλεπαν ότι η άρνησή του ήταν πεποίθηση και όχι επιδίωξή του. Ο Νικήτας είχε το κεντρικό ρόλο στην Καμπάνια επειδή μόνο αυτός μπορούσε, επειδή ήταν ο σωστός άνθρωπος στο σωστό χώρο και χρόνο. Υπερέβη την πολιτική όχι αντιπαραθέτοντας το προσωπικό όπως συχνά κάνουμε όλοι όταν κουραζόμαστε από την ενεργό ανάμιξη. Βρήκε ένα δικό του καινούργιο δρόμο και τον έφερε στο προσκήνιο σε πανελλαδική κλίμακα.
Η πρόθεση του σημειώματος αυτού δεν είναι η αγιοποίηση. Δεν αρμόζει στον Νικήτα. Αν η επιτομή του φιλελεύθερου ανθρώπου του 18 αιώνα ήταν ο λιμπερτίνος, αυτό ακριβώς προσπάθησε να κάνει στην εποχή μας. Με ότι αυτό συνεπάγεται. Ας προσπαθήσουμε να είμαστε δίκαιοι μαζί του.
Είμαι βέβαιος ότι θα βρει τον τρόπο να το νοιώσει.
Η κηδεία του ήταν μια ακόμα μαρτυρία του. Μας είχε όλους εκεί.
Μπράβο ρε Νικήτα !

Για τον Νικήτα

Της Σεβαστής Χρηστίδου - Λιοναράκη

Ήρθες στη ζωή μου στις 16 Νοεμβρίου 1973 λίγο μετά που βγήκες από την ΕΣΑ.
Παλικάρι δυο μέτρα, ταλαιπωρημένο αλλά όχι ταπεινωμένο, έλαμπες στη μέση όλου του κόσμου και ήσουν φως μου κατακόκκινη νιφάδα σε γιορτή, γιορτή που ξαναέζησα στη ζωή μου άπειρες φορές, γιατί όλα ήταν γιορτή μαζί σου, ήταν χαρά, ξεφάντωμα, ήταν δημιουργία.
Δένδρο αειθαλές, ανθισμένο με χιλιάδες μπουμπούκια ιδέες, επιθυμίες, οράματα, αναζητήσεις..
Από την πρώτη στιγμή το μυστικό σου απλώθηκε και κατοίκησε στο διαμέρισμα της Σκουφά.
Να αναπνέεις με το μυαλό, να σκέπτεσαι με την καρδιά, να ζεις με τις αισθήσεις σου.
Να έχεις ρίζες βαθιές, να πατάς γερά στη γη και να πετάς ψηλά, πολύ ψηλά.
Μου το τραγουδούσες σε όλες τις γλώσσες, με όλα τα χρώματα.
Λίγο ακόμα να σηκωθούμε ψηλά, λίγο ψηλότερα, και το εννοούσες.
Ψηλότερα έλεγες και από το αύριο, γιατί το αύριο δεν μας αρκεί για να ζήσουμε τη ζωή μας, μακριά έλεγες, μακριά να κοιτάμε όλο και πιο μακριά για να καταλάβουμε τον κόσμο.
Κι έτσι αγαπηθήκαμε κι εμείς πέρα από τα όρια του σήμερα ή του αύριο, με τους δικούς μας όρους, τη δική μας αλήθεια.
Δεν σου τσάκισα τα φτερά και δεν μου τσάκισες τα δικά μου.
Δεν σου έκλεψα τη ζωή και δεν μου έκλεψες τη δικιά μου.
Δεν ήθελα να σε κλειδώσω καλέ μου μόνο στο δικό μου όνειρο, δεν ήθελες να με δέσεις μόνο στη δική σου τροχιά. Να ζούμε θέλαμε και να αγαπιόμαστε. Και το κάναμε.
Χιλιάδες φορές σε πλήγωσα και με πλήγωσες, χιλιάδες φορές είπαμε και οι δυο «εγώ και όχι εσύ», «γιατί εσύ κι όχι εγώ», χιλιάδες φορές βγάλαμε τα ακονισμένα μας μαχαίρια, τροχισμένα αδέξια από ένα βλέμμα, μια λέξη, μια απουσία, ένα παράπονο και χιμήξαμε με ορμή ο ένας στον άλλο, «θα σε κατασπαράξω για να με κατασπαράξεις» φωνάζαμε βουβοί στη κρυφή γλώσσα των ζευγαριών, αλλά η αγάπη περίσσευε πάντα και αυτή μας έδειξε το δρόμο, μάθαμε να μαζεύουμε τις ακίδες μας σιγά-σιγά, και να τις κάνουμε πλοκάμια βελούδινα να μας αγκαλιάζουν, να μας ενώνουν και να μην πονάμε ο ένας τον άλλον.
Δεν σε πρόσβαλα και δεν με πρόσβαλες ποτέ.
Δεν με πρόδωσες και δεν σε πρόδωσα ποτέ.
Κι έτσι φτάσαμε 34 χρόνια μετά να μου λες στην ταράτσα της Ξανθίππου πριν 20 μέρες ένα βράδυ «είναι πηγή ζωής για μένα να συζητάω μαζί σου» και να μοιραζόμαστε το παγωμένο καρπούζι σαν να μοιραζόμαστε το πολύτιμο κόκκινο της καρδιάς.
Εάν όλα αυτά δεν είναι ο θρίαμβος της αγάπης, τότε τι είναι;
Ναι, καλέ μου εμείς το ζήσαμε το μεγαλείο της αγάπης και σε ευγνωμονώ για αυτό.
Τότε στη Σκουφά τα πρωινά σε έλουζα και σε χτένιζα και σου διάβαζα τον Μικρό Πρίγκιπα,
Και σε φώναζα Μικρέ μου Πρίγκιπα.
Και μου’ λεγες εάν δεν μπορείς να πεις με λόγια αυτό που θέλεις ζωγράφισε το με ένα άνθος.
Κι εγώ, σου χάρισα την Μυρσίνη.
Και όταν σου έλεγα να προσέχεις καλέ μου ο χείμαρρος σου να μην πνίξει το βλαστάρι μας, μου έλεγες να σου το λέω ξανά και ξανά για να προσέχεις. Και μάζευες τη σκιά σου και άνθισε η Μυρσίνη και ντύθηκε ό,τι πιο δικό σου, ό,τι πιο δικό μου, ούτε δική σου, ούτε δική μου.
Όλα τα άνθη της ψυχής μου για σένα
Όλα τα άνθη της ψυχής μου για σένα
Μικρέ μου Πρίγκιπα για πάντα.

Παρασκευή ξημερώματα, δύο μέρες μετά που έφυγες.

Φίλε Νικήτα

του Γιώργου Λιγνού

Συγχώρα μας για τον αποχαιρετιστήριο τούτο λόγο.
Γνωρίζουμε ότι ποτέ δε σου άρεσαν στημένες καταστάσεις.
Απεχθανόσουνα τις συμβάσεις αλλά προσπαθούσες να επικοινωνήσεις με τους συμβατικούς.
Προκαλούσες με τους αχαλίνωτους οραματισμούς σου.
Μας τρόμαζες με την παράτολμη βεβαιότητά σου ότι οι στόχοι που παλεύαμε θα υλοποιηθούν.
Μας ξεβόλευες όταν μας αποκάλυπτες πως αυτό που μαζί είχαμε πιστέψει ήταν πεθαμένο.
Βαθιά αιρετικός και ανατρεπτικός αλλά καθόλου άδικος με τους ανθρώπους που διαφωνούσες.
Η βεβαιότητα για την ορθότητα των απόψεών σου συνοδευόταν από μια ηπιότητα στο τρόπο που τις παρουσίαζες.
Η απελπιστική σου ηρεμία και σιγουριά μας έσπαγε τα νεύρα. Κι όμως στο τέλος, μετά από ένα μήνα, ένα χρόνο ή πολλά χρόνια, αναγκαζόμαστε να παραδεχτούμε ότι αυτό που έλεγες έκρυβε μέσα του μια αλήθεια.
Λάτρης της καλής παρέας αλλά εχθρός του χαβαλέ.
Απολάμβανες αλλά ήθελες να μοιράζεσαι με τους φίλους σου.
Η πληθωρικότητά σου μας έκανε να πιστέψουμε ότι ένας πραγματικά δύσκολος στόχος ήταν απλός περίπατος. Είχες το χάρισμα να παροτρύνεις χωρίς να τρομάζεις.
Νικήτα,
Τα τελευταία 35 χρόνια μοιραστήκαμε πολλά μαζί.
Χανόμαστε, αλλά όταν ξαναβρισκόμαστε είχαμε πάντα την αίσθηση ότι συνεχίζαμε την ίδια διαδρομή που ξεκινήσαμε τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης..
Ποτέ σου δεν επικαλέστηκες την δράση σου τα χρόνια της δικτατορίας.
Η πίστη σου ότι ακόμα και οι ΕΣΑτζήδες που εκπροσωπούσαν τις μαύρες μνήμες τις δικτατορίας, μπορούσαν να συμφωνήσουν μαζί μας, ακόμα και σήμερα μας βάζει σε γόνιμες σκέψεις.
Όταν εμείς ικανοποιούμασταν με την ολότητα του μικρόκοσμου, εσύ διεκδικούσες την ολότητα του μακρόκοσμου.
Σε ενοχλούσε η επίκληση προκατασκευασμένων διαχωριστικών γραμμών.
Πάλευες για το ξεπέρασμά τους.
Αν και ανδρώθηκες πολιτικά μέσα σε κλειστές δομές επέλεξες να κυνηγήσεις το όραμα της ανοικτής κοινωνίας των πολιτών.
Η φιλίες σου ήταν ζωντανή μαρτυρία της αντιπάθειάς σου για στεγανά τόσο στον ιδιωτικό όσο και στο δημόσιο βίο, στην ίδια μας τη ζωή.

Νικήτα, εμείς οι παλιοί σου φίλοι δεν μπορούμε να σου υποσχεθούμε τίποτε.
Θα ήταν ανούσιο και ψεύτικο.
Όμως να ξέρεις πως περνώντας στην αντίπερα όχθη, μας προσφέρεις μια ακόμα βοήθεια. Μας βοηθάς να τοποθετήσουμε στο χώρο της ζωντανής μνήμης κομμάτια από τη ζωή που μοιραστήκαμε μαζί και κινδύνευαν από τη λήθη και τη ρουτίνα.
Σε ευχαριστούμε για ότι μας έδωσες. Σε ευχαριστούμε που μας συντρόφεψες μέχρις εδώ σε αυτό το ταξίδι.
Θα τα ξαναπούμε
Καλή μας αντάμωση.

Δημόσιος και Ιδιωτικός Χώρος

Προσπαθώ να διαφυλάξω την ιδιωτικότητα μου ως κόρη οφθαλμού. Δεν με ενδιαφέρει τόσο το απόρρητο των προσωπικών μου δεδομένων, αλήθεια για ποιο απόρρητο συζητάμε στην εποχή που ζούμε, αλλά ο πνευματικός και φυσικός μου χώρος. Ο πνευματικός μου κόσμος δυστυχώς για μένα είναι ευμετάβλητος και εξανδροπίζεται συνέχεια και μάλλον εύκολα. Ο φυσικός μου χώρος στηρίζεται στην ανάγκη. Και στις δύο περιπτώσεις οι εξωγενείς παράγοντες με αιχμαλωτίζουν και με κατευθύνουν παρά τη θέληση μου.

Χθες που βγήκα στο μπαλκόνι του σπιτιού μου για να χαλαρώσω πριν κοιμηθώ πίνοντας ένα τελευταίο ποτήρι με κρασί και κοιτάζοντας τη λεωφόρο κάτω από το σπίτι μου, ορισμένοι προβληματισμοί που μου δημιουργήθηκαν αρνήθηκαν τη χαλάρωση μου. Η λεωφόρος και η πόλη που αντικρίζω είναι Δημόσιος χώρος και το μπαλκόνι μου ιδιωτικός. Όλη όμως αυτή η ασχήμια και το κιτς που βλέπω προσπαθώντας να χαλαρώσω εισβάλει βίαια στην ιδιωτικότητα μου. Ποιος με ρώτησε για τη δημιουργία αυτού του άσχημα για μένα δομημένου περιβάλλοντος μου; Κι αν με ρωτούσε τι θα είχα να προτείνω; Προφανώς κάτι που θα μού άρεζε εμένα σήμερα και όχι υποχρεωτικά αύριο, αλλά και που δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα άρεζε στον Γιώργο που μαζί με μένα χαλαρώνει στο διπλανό μπαλκόνι. Άραγε ποια είναι τα όρια μεταξύ Δημόσιου και Ιδιωτικού; Ιδιωτικός χώρος είναι το σπίτι μου με κλειδωμένες τις πόρτες; Αλλά και αυτό το αγόρασα έτοιμο και δεν έχω τη οικονομική δυνατότητα να πραγματοποιήσω μετατροπές που θα κάλυπταν τις απαιτήσεις μου. Άλλωστε για πόσο;

Ποια είναι στη πραγματικότητα, αν αυτή υπάρχει, τα όρια μεταξύ Δημόσιου και Ιδιωτικού; Μπορούν οι δύο χώροι να συνυπάρξουν; Και αν ναι τι μου λείπει εμένα και δεν μπορώ να τα καταφέρω; Στον ιδιωτικό μου χώρο όσο το επιτρέπουν οι περιστάσεις μπορώ να επεμβαίνω, στον Δημόσιο όμως καθόλου. Μου έχουν στερήσει το δικαίωμα της συμμετοχής και μου παραχωρούν κάποιο δικαίωμα του να ελπίζω τη παραμονή των όποιων εκλογών. Ο Δημόσιος χώρος έχει καταλήξει να είναι ένα πεδίο άσκησης της κρατικής βίας αφού το Δημόσιο δυστυχώς έχει ταυτιστεί με το κράτος. Είμαι δέσμιος της δημοκρατίας που ανακαλύφθηκε για να προσφέρει στο πολίτη, αλλά εφαρμόστηκε για να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα των πονηρών. Ή μήπως προσπαθώντας να διαφυλάξω τον ιδιωτικό μου χώρο μετατρέπω τη Δημοκρατία σε Αριστοκρατία;

Προσπαθώντας να διαφυλάξω ότι έχει απομείνει από τους πάλαι ποτέ καθαρούς προβληματισμούς μου και ψάχνοντας να βρω το λόγο της ύπαρξης μου μετατρέπω μια κάποια μεταφυσική θεώρηση των τεκταινομένων γύρω μου σε πραγματικότητα. Αλλά ποια πραγματικότητα; Δυστυχώς αυτή που μου επιβάλλει ο Δημόσιος χώρος στον οποίο λειτουργώ. Και μάλιστα επιλέγω πάντα τη λάθος πλευρά των γεγονότων. Τελικά μήπως δεν φταίω εγώ; Είναι δυνατόν το κόλλημα στη λάθος πλευρά να μην οφείλεται σε μένα; Μήπως ζω με τις αναμνήσεις κάποιου άλλου; Είμαι αλήθεια τόσο άτυχος; Μήπως πρέπει να μεταβάλλω τον ιδιωτικό μου χώρο σε χώρο εικονικής πραγματικότητας;

Αντιλαμβάνομαι τη παρακμή του Δημόσιου χώρου , αλλά ταυτόχρονα δεν μπορώ να αποδράσω και να βρω καταφύγιο στην ιδιωτική μου ζωή. Θεωρώ ότι ο Ιδιωτικός χώρος είναι αντιγραφή μιας φθηνής απομίμησης του Δημόσιου χώρου. Η σημερινή δυναμική κοινωνία στην οποία το χρήμα, η φήμη και η κοινωνική αναγνώριση αποτελούν τις υπέρτατες αξίες με συνθλίβει. Θα μπορούσα να εκλάβω το Δημόσιο χώρο σαν γένος αρσενικού και τον Ιδιωτικό χώρο γένος θηλυκού. Μήπως όμως οι εμμονές μου αυτές με οδηγούν στο περιθώριο της Κοινωνίας ή στη κατηγορία των μειονοτικών ατόμων; Το δυσδιάκριτο μεταξύ των ορίων της «δημόσιας σφαίρας» του Habermas και του ιδιωτικού βίου εντείνεται λόγω της αναπαραγωγής των δομών του δημοσίου βίου στον ιδιωτικό. Αναπαραγωγή που εντείνει ο μεγάλος όγκος άχρηστων πληροφοριών με τις οποίες μας βομβαρδίζουν καθημερινά. Ο πυρήνας της προσωπικότητας μας μεταλλάσσεται. Το δικαίωμα στην ενημέρωση γίνεται μπούμερανγκ. Τα ΜΜΕ έχουν μετατρέψει την είδηση σε κουτσομπολιό. Το ενδιαφέρον έχει μετατραπεί σε κακώς εννοούμενη κοινωνική κριτική. Θέσεις δεν υπάρχουν ούτε προβάλλονται. Τελικά, στην εποχή της πληροφορίας ποιός αποφασίζει τι είναι πληροφορία;

Άραγε πόσο Δημόσιος είναι ο Ιδιωτικός χώρος και πόσο Ιδιωτικός ο Δημόσιος; Μήπως καταντά σκάνδαλο η αλληλοδιείσδυση τους; Ποια είναι τα όρια ανάμεσα στην ελεύθερη έκφραση και την προστασία της προσωπικότητας; Πού τελειώνει ο δημόσιος βίος και πού ξεκινά ο ιδιωτικός; Ο καθορισμός των ορίων θα ήταν κάποια λύση; Αλλά ποιος θα τα καθορίσει; Μήπως όμως βρισκόμαστε «λίγο πριν» το τέλος των δύο χώρων όπως τους ξέρουμε τώρα ;

Οι Πολιτισμοί πεθαίνουν , όπως και οι άνθρωποι, και δεν ανασταίνονται. Καταντούν μελαγχολικά ερείπια που προσφέρουν νοσταλγία αν δεν αξιοποιηθούν σωστά. Ο μόνος τρόπος αξιοποίησης που υπάρχει είναι η μάθηση και η εμπειρία. Ίσως ο επτάλογος του Γερμανού φιλοσόφου Μάγιερ-Άμπιχ με τον οποίο έκλεισε την ομιλία του ο Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Γιώργος Παπανδρέου στο Πύργο στις 02.09.07 αποτελεί μια κάποια λύση :1. Νοιάζομαι μόνο για τον εαυτό μου2. Νοιάζομαι όχι μόνο για τον εαυτό μου αλλά και για την οικογένεια και τους φίλους μου 3. Νοιάζομαι όχι μόνο για τον εαυτό μου, την οικογένειά μου και τους φίλους μου αλλά και για το έθνος μου 4. Νοιάζομαι όχι μόνο για τον εαυτό μου, την οικογένειά μου και τους φίλους μου και το έθνος μου αλλά και για όλους τους λαούς της Γης 5. Νοιάζομαι όχι μόνο για όλους τους ανθρώπους σήμερα αλλά και για τις περασμένες και επόμενες γενιές. 6. Νοιάζομαι όχι μόνο για την ανθρωπότητα αλλά και για κάθε έμβιο ον και στοιχείο της Γης. 7. Νοιάζομαι για τα πάντα.