Νικήτας Λιοναράκης : Μια ανορθόδοξη εκδοχή της πολιτικής δράσης.

Του Γιώργου Λιγνού

Δεν έχουν περάσει λίγα εικοσιτετράωρα από τότε που αποχαιρετίσαμε το Νικήτα Λιοναράκη. Τέτοιες στιγμές, όπως είναι φυσικό, θυμόμαστε ασήμαντες λεπτομέρειες, μικρά περιστατικά, ευτράπελα, ότιδήποτε μπορεί να μας γλυκάνει την πικρή γεύση του αποχαιρετισμού και να γαληνέψει τη ψυχή. Η σημασία της αναθύμησης των μικρών ασήμαντων περιστατικών είναι μεγάλη της στιγμές αυτές.
Όμως πέρα από τη ψυχολογική διάσταση της έχει και μια άλλη σημασία. Αυτήν της ανθρώπινης κατανόησης του προσώπου που αποχαιρετάμε. Η προσέγγιση δεν γίνεται με διθυραμβικές περιγραφές, ούτε με βαρύγδουπα κείμενα. Θέλει να αφουγκραστούμε ότι ακούσαμε, κυριολεκτικά ή μεταφορικά από τον άλλο.
Ο Νικήτας ήταν ένας άνθρωπος που ξένιζε. Στο σύντομο αυτό σημείωμα θα προσπαθήσω να βάλω σε τάξη επιμέρους μνήμες 32 ετών που η χρονική τους αλληλουχία και η εξέλιξή τους αποκαλύπτουν, ελπίζω με σεβασμό, μια πολύ χαρακτηριστική του πλευρά. Αυτήν του πολιτικού ατόμου που διευρύνει την έννοια της πολιτικής πάνω στην οποία στηρίζεται.
Ας μου επιτραπεί η αναφορά σε μερικά περιστατικά ανεκδοτολογικού χαρακτήρα αλλά που αποδεικνύονται σοβαρά, ειδικά τώρα που επιχειρούμε να καταλάβουμε έναν φίλο που χάσαμε.
Ο Νικήτας, γυιός στρατιωτικού, εναντιώνεται στη Χούντα. Συλλαμβάνεται, βασανίζεται, δικάζεται, φυλακίζεται. Κι όμως μετά την μεταπολίτευση εμφανίζεται με ένα Εσατζή στα γραφεία του ΚΚΕ εσωτερικού. Είναι δικός μας είπε. Αυτό το «δικός μας» δεν το καταλάβαμε τότε.
Είχε επίσης άπειρο κόσμο στους κομματικούς καταλόγους. Έφερνε ανθρώπους σε κομματικές συγκεντρώσεις απλά και μόνο επειδή έδειχναν ενδιαφέρον. Δε πίστευε σε διαδικασίες εισδοχής και τα στεγανά που τις προϋποθέτουν.
Σε αυτές τις πρώτες αιρετικές πρακτικές και απόψεις του και στη ώριμη δράση του των ΜΚΟ υπάρχει μια συνάφεια.
Τότε λειτουργούσε περισσότερο βιωματικά. Στο τέλος της σύντομης ζωής του λειτουργούσε πολιτικά. Πάντα όμως υπήρχε ο ίδιος πυρήνας. Ίσως ήταν από τους λίγους που υπερασπίστηκαν και με πράξεις την φράση «το πολιτικό είναι προσωπικό και το προσωπικό είναι πολιτικό».
Πολλές από αυτές τις πράξεις του κατακρίθηκαν. Πολλές ενόχλησαν. Ο γράφων ήταν ανάμεσα στους συχνούς επικριτές του. Όμως σε ένα μπορούμε να συμφωνήσουμε . Ο Νικήτας είχε άποψη, την υπερασπιζότανε, πλήρωνε το προσωπικό κόστος και δεν κρατούσε κακία.
Σε μια από τις τελευταίες συναντήσεις στο χώρο των ΜΚΟ, συζητώντας κατ’ ιδίαν του είπα «Μήπως εν τέλει και οι εταιρίες είναι εν δυνάμει ΜΚΟ» Απάντησε με εκείνη τη χαρακτηριστικά σοβαρή του έκφραση σηκώνοντας τον ώμο του «Φυσικά και είναι». Βέβαια η άποψη αυτή δεν διατυπώθηκε ποτέ δημόσια, ούτε πρέπει να θεωρηθεί σαν έγκυρη και επίσημη άποψη του Νικήτα. Είναι όμως δηλωτική του τρόπου και του θάρρους της σκέψης του.
Ξεκίνησε από τη λογική του κλειστού χώρου ενός μικρού Κομμουνιστικού κόμματος. Πίστεψε στη δυνατότητά του να επικοινωνήσει με υπερβαίνοντας τα στεγανά συγχωρώντας(;) ποιός ξέρει ατούς που τον κυνήγησαν. Πάλεψε για τη διεύρυνση των ορίων του κόσμου που θέλαμε να χτίσουμε. Συνάντησε τις ιδέες της κοινωνίας των πολιτών και των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, όπου εκεί έδωσε τον καλύτερό του εαυτό. Πίστευε στη δικτυακή λειτουργία. Αρνήθηκε επίμονα τη μετατροπή του Συντονιστικού της Καμπάνιας για τη Συνταγματική Αναγνώριση των ΜΚΟ σε δευτεροβάθμιο όργανο. Κατηγορήθηκε για αυτό. Οι επικριτές του δεν έβλεπαν ότι η άρνησή του ήταν πεποίθηση και όχι επιδίωξή του. Ο Νικήτας είχε το κεντρικό ρόλο στην Καμπάνια επειδή μόνο αυτός μπορούσε, επειδή ήταν ο σωστός άνθρωπος στο σωστό χώρο και χρόνο. Υπερέβη την πολιτική όχι αντιπαραθέτοντας το προσωπικό όπως συχνά κάνουμε όλοι όταν κουραζόμαστε από την ενεργό ανάμιξη. Βρήκε ένα δικό του καινούργιο δρόμο και τον έφερε στο προσκήνιο σε πανελλαδική κλίμακα.
Η πρόθεση του σημειώματος αυτού δεν είναι η αγιοποίηση. Δεν αρμόζει στον Νικήτα. Αν η επιτομή του φιλελεύθερου ανθρώπου του 18 αιώνα ήταν ο λιμπερτίνος, αυτό ακριβώς προσπάθησε να κάνει στην εποχή μας. Με ότι αυτό συνεπάγεται. Ας προσπαθήσουμε να είμαστε δίκαιοι μαζί του.
Είμαι βέβαιος ότι θα βρει τον τρόπο να το νοιώσει.
Η κηδεία του ήταν μια ακόμα μαρτυρία του. Μας είχε όλους εκεί.
Μπράβο ρε Νικήτα !