Τὰ δάκρυα ποὺ στὰ μάτια μας
θὰ δεῖτε ν᾿ ἀναβρύζουν
ποτὲ μὴν τὰ πιστέψετε
απελπισιᾶς σημάδια.

Ὑπόσχεση εἶναι μοναχὰ
γι᾿ Ἀγώνα ὑπόσχεση.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΝΑΓΟΥΛΗΣ

Πέμπτη 23 Σεπτεμβρίου 2010

KAINOTOMIA, Η OIKONOMIA ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΔΗΜΩΝ

Πέρασε πλέον ανεπιστρεπτί η εποχή κατά την οποία οι βασικοί συντελεστές της παραγωγής ήταν το κεφάλαιο , η χειρωνακτική εργασία και οι πρώτες ύλες. Οι σύγχρονοι οργανισμοί πλέον οριοθετούνται και αναπτύσσονται στο βαθμό που διαχειρίζονται αποτελεσματικά και αποδοτικά την οργανωσιακή γνώση που έχουν αποκτήσει. Η μετάβαση στην οικονομία της γνώσης έχει τρεις συνιστώσες. Την καινοτομία, την έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη και την προώθηση των τεχνολογιών αιχμής. Οι δύο τελευταίες συνιστώσες αποτελούν ουσιαστικά εργαλεία της πρώτης. Η καινοτομία συνδέεται άμεσα με την Έρευνα και την Ανάπτυξη. (R&D, Research and Development).
Σύμφωνα με τον ορισμό της καινοτομίας, που προτείνει ο ΟΟΣΑ στο «εγχειρίδιο Frascati», πρόκειται για την μετατροπή μιας ιδέας σε εμπορεύσιμο προϊόν ή υπηρεσία, λειτουργική μέθοδο παραγωγής ή διανομής - νέα ή βελτιωμένη - ή ακόμα σε νέα μέθοδο παροχής κοινωνικής υπηρεσίας. Με τον τρόπο αυτόν ο όρος αναφέρεται στην διαδικασία. Καινοτομία για έναν οργανισμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι να λειτουργήσει με τρόπο διαφορετικό. Πιο αποτελεσματικό, πιο γρήγορο, πιο έξυπνο και ποιο πράσινο. Η καινοτομία μπορεί να αφορά από τις εγκαταστάσεις και τον τρόπο λειτουργίας ενός οργανισμού μέχρι την εμφάνιση και την παροχή των υπηρεσιών του στο κοινωνικό σύνολο. Η καινοτομία συνδέεται άμεσα με τη προστασία του περιβάλλοντος και τη πράσινη ανάπτυξη.
Η καινοτομία δεν είναι απλά ένα εξωτερικό πρόβλημα που αγγίζει μονάχα τις επιχειρήσεις και την ανταγωνιστικότητα. Είναι και πρόβλημα των οργανισμών που προσφέρουν στην κοινωνία γιατί μεταφέρουν την δημιουργική σκέψη τόσο στα εσωτερικά τους μοντέλα και λειτουργίες, όσο και στην παροχή των υπηρεσιών τους. Η δημιουργική σκέψη είναι ευκολότερη σε οργανισμούς που είναι ανοικτοί σε νέες ιδέες και απόψεις και δεν παραμένουν προσκολλημένοι σε παραδοσιακούς μηχανισμούς και δομές. Τα χρίσματα και οι στηρίξεις που προσφέρουν τα κόμματα σε διάφορους τοπικούς συνεταιρισμούς συμφερόντων, συνεισφέρουν όμως προς αυτή τη κατεύθυνση; Ποιοι εν τέλει είναι οι ωφελούμενοι, η τοπική κοινωνία ή τα κόμματα;

Η αποδοχή από τους Δήμους ενός ευρύτερου κύκλου συμμετόχων, συμπεριλαμβανομένων των ΜΚΟ, των εργαζομένων, των δημοτών, των τοπικών επιχειρηματιών, μπορεί να ανοίξει σε έναν ΟΤΑ νέες προοπτικές που θα ενισχύσουν την καινοτομία και θα τους οδηγήσουν μακριά από το θανάσιμο εναγκαλισμό των κομμάτων εξουσίας ή μη και κάποιων αρτηριοσκληρωτικών λογικών του παρελθόντος.
Καινοτομία δεν είναι μόνο μια καινούρια συσκευασία που αναβαθμίζει την εικόνα ενός προϊόντος, αλλά για τη Τοπική αυτοδιοίκηση είναι :
· η χρήση των νέων τεχνολογιών
· Νέες Τεχνικές για τη Συντήρηση
· Χρησιμοποίηση Υλικών για τη μείωση των θορύβων
· Τεχνικές που προάγουν και προστατεύουν το Περιβάλλον (έξυπνες λύσεις για το κυκλοφοριακό, τη κατανάλωση ενέργειας κλπ.)
· Συστήματα Διαχείρισης (ISO 9000, 14000, 18000, ΕΛΟΤ 1429)
· Η ολική ποιότητα και η Επιχειρηματική αριστεία (διεθνές μοντέλο EFQM, Ελληνικό μοντέλο «ΑΙΕΝ ΑΡΙΣΤΕΥΕΙΝ», μοντέλο ΚΠΑ για Δημόσιους οργανισμούς)
· Το project management (Πιστοποιήσεις προσώπων, Διεθνές και Ελληνικό μοντέλο αριστείας «ΕΡΓΑΝΗ» )
· Η κοινωνική οικονομία
· Η Απασχόληση
· Η μέριμνα για τα Άτομα με ειδικές Ανάγκες
· Η Μέριμνα για τις μειονοτικές ομάδες και τους μετανάστες
· Η καλλιέργεια της δια βίου μάθησης στη τοπική κοινωνία. (Σεμινάρια θεωρητικά και εφαρμογών)
· Το ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα και το Διαδίκτυο (αμφίδρομη επικοινωνία πολιτών-Δήμου, εξυπηρέτηση δημοτών, κοινωνική συμμετοχή, διαχείριση πληροφορίας)
· Ηλεκτρονική διαχείριση των παραπόνων και των προτάσεων των δημοτών
· Τα ευρυζωνικά δίκτυα
· Τα έργα ΣΔΙΤ
· Το commissioning
· Υιοθέτηση εφευρέσεων και εφαρμογή τους εφόσον προκύπτει προστιθέμενη αξία στο Δήμο.
· Καθορισμός μετρήσιμων στόχων και αξιολόγηση τους με βάση δείκτες που έχουν καθοριστεί εκ των προτέρων.
· Επεξεργάσιμα στατιστικά στοιχεία
· Χρησιμοποίηση εργαλείων για τη σωστή αξιοποίηση και ανάπτυξη των δεξιοτήτων του προσωπικού του Δήμου.
· Ανάπτυξη εργαλείων για τη διαχείριση κινδύνων
Η καινοτομία πρέπει να διαχέεται στην εκπαίδευση, στους οργανισμούς και την καθημερινότητα μας. Πλην όμως πολλοί παράγοντες όπως η γραφειοκρατία , η έλλειψη υποδομών και κινήτρων η έλλειψη οικονομικής στήριξης, η αδιαφορία της εξουσίας, τα διαφορετικά και πολλές φορές αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα και η έλλειψη πειθαρχίας εντός του Οργανισμού αναστέλλουν την παραγωγή καινοτομίας.

Μία από τις κορυφαίες προσωπικότητες της Αυτοδιοίκησης η κυρία Σιτόνεν, Δήμαρχος του Ελσίνκι εκλεγόμενη συνεχώς για 32 χρόνια σε μία ομιλία της παρέθεσε την πολιτική της υποθήκη για την πόλη της, λέγοντας τα εξής περίπου. Βάλαμε έναν στόχο, να επενδύσουμε στην καινοτομία και στην κοινωνία της γνώσης. Για τον σκοπό αυτό πρώτον, δημιουργήσαμε ένα ελκυστικό περιβάλλον για επιχειρήσεις και ανθρώπους που δραστηριοποιούνται σε αυτούς τους τομείς. Δεύτερον, αναπροσαρμόσαμε το σύνολο των προγραμμάτων σπουδών από την Πρωτοβάθμια μέχρι την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, των οποίων εμείς έχουμε την ευθύνη, για να είναι πλήρως προσαρμοσμένη σε αυτό το όραμά μας. Τρίτον, επειδή οι έρευνές μας λένε ότι ο κοινωνικός αποκλεισμός σε ότι έχει σχέση με την νέα τεχνολογία και την ψηφιακή εποχή δεν έχει την παραμικρή ομοιότητα με την κλασική φτώχεια, έχουμε ξεκινήσει προγράμματα στους Παιδικούς Σταθμούς γιατί οι ειδικοί μας έπεισαν ότι μετά τα τέσσερα χρόνια το παιδί που έχει ενδεχόμενη δυσκολία πρόσβασης, αλίμονο του αύριο. Αυτές είναι οι τρεις μεγάλες ενέργειες που κάνει σήμερα το Ελσίνκι.

Αυτό το μοντέλο που οραματίσθηκε και εφάρμοσε η κα Σιτόνεν εντάσσεται στο γενικότερο μοντέλο των κοινωνιών της Σκανδιναβίας, όπου έγιναν αναπτυξιακά άλματα, όπου αναγνώρισαν ότι, για το μέλλον της ανθρωπότητας και της κοινωνίας τους και της οικονομίας τους χρειάζεται να προχωρήσουν σε καινοτομία, σε επένδυση στη γνώση, σε επένδυση σε νέες τεχνολογίες και σε δεξιότητες. Η καινοτομία διαφυλάσσει τις κοινωνικές αλλαγές και ταυτόχρονα επεκτείνει το κοινωνικό κράτος. Ένα κοινωνικό κράτος διαφορετικό, όχι στατικό, αλλά ένα κοινωνικό κράτος που δημιουργεί και εμπεδώνει ένα αίσθημα εμπιστοσύνης και ασφάλειας στους πολίτες.

Στη χώρα μας έχουμε ευτυχώς κάποια φωτεινά δείγματα ελάχιστα προς το παρόν τοπικοαυτοδιοικητικών οργανισμών που δείχνουν δείγματα υιοθέτησης αρχών ολικής ποιότητας. Αναφέρω ενδεικτικά: Το Δημοτικό κέντρο Ιστορίας και Τεκμηρίωσης Βόλου (ΔΗΚΙ) με Committed to Excellence in Europe (πρώτο επίπεδο EFQM), Δήμος Νέας Ιωνίας Μαγνησίας με ευρωπαϊκό βραβείο στο ΚΠΑ και την Αναπτυξιακή επιχείρηση Δυτικής Μακεδονίας ΑΝΚΟ (πρώην αναπτυξιακή Κοζάνης) με πιστοποίηση στο επίπεδο 3 (level 3) του μοντέλου P1M3 για το Project Management
H αυτοδιοίκηση δεν μπορεί να είναι πια μια απλή διοικητική υποδιαίρεση ενός συγκεντρωτικού κράτους. Οι ανάγκες της ανάπτυξης της χώρας που θα πρέπει να στηριχθεί στην ποιότητα, στην καινοτομία και στην αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών περιγράφουν το νέο δημιουργικό και παραγωγικό ρόλο της Αυτοδιοίκησης.
Μεταξύ των άλλων η Τοπική Αυτοδιοίκηση θα πρέπει να υποστηρίζει:
· Υποδομές και δράσεις υποστήριξης της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας
· Ενθάρρυνση της επιχειρηματικότητας - βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος (ΜΜΕ - Βιομηχανική πολιτική, εμπόριο, τουρισμός, υπηρεσίες) - ενσωμάτωση της καινοτομίας στην τοπική οικονομική δραστηριότητα.
Υπάρχει πλήθος προγραμμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης που προωθούν την καινοτομία με τελικούς αποδέκτες την αυτοδιοίκηση. Πολλοί Δήμοι της χώρας μας έχουν ενταχθεί σε αυτά.
Ο Δήμος Χολαργού τι αλήθεια έχει κάνει; Ποιος τελικά είναι ο ρόλος της Αναπτυξιακής Επιχείρησης; Για το πρώην Δήμο Παπάγου είναι αλήθεια ότι δεν ξέρω τίποτα.
Μεταξύ των προγραμμάτων αυτών που εντάσσονται στην Περιφερειακή Στρατηγική για την καινοτομία περιλαμβάνονται :
· Οι αστικές μεταφορές
· Η υγειονομική περίθαλψη
· Η προστασία περιβάλλοντος
· Η συμμετοχική δημοκρατία
· Οικονομικοί κλάδοι για την τοπική οικονομία.
· Πρόγραμμα EQUAL που χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και στοχεύει στην πειραματική εφαρμογή και διάδοση νέων τρόπων καταπολέμησης των διακρίσεων και της ανισότητας στον τομέα της απασχόλησης.
· Η «Ψηφιακή Αυτοδιοίκηση» που χρηματοδοτείται από εθνικούς και κοινοτικούς (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης) πόρους που αφορά ψηφιακές υπηρεσίες στους ΟΤΑ και εξοικείωση των πολιτών στην Περιφέρεια με τις νέες τεχνολογίες
· «Αριστεία» - Επιβράβευση. Οι πιο δραστήριοι ΟΤΑ ως «οδηγός»
Οι επιμέρους στόχοι που μπορεί να προωθήσει η Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι οι ακόλουθοι:
· Διευκόλυνση της καινοτομίας και προώθηση της επιχειρηματικότητας σε τοπικό επίπεδο.
· Δημιουργία επιχειρηματικού και οικονομικού Παρατηρητηρίου με τη συμβολή των τοπικών επαγγελματοβιοτεχνικών οργανώσεων
· Προσέλκυση επενδύσεων και υποστήριξη των επιχειρήσεων, ιδίως των Μ.Μ.Ε.
· Αξιοποίηση των τουριστικών πλεονεκτημάτων της ευρύτερης περιοχής.
· Ανάπτυξη και αξιοποίηση των πολιτιστικών πόρων του Δήμου
· Δημιουργία των αναγκαίων τοπικών τεχνικών υποδομών.
· Αξιοποίηση δημοτικών ακινήτων και τοπικών πλουτοπαραγωγικών πόρων για τη δημιουργία επιχειρήσεων.
· Έκδοση κανονιστικών αποφάσεων, λήψη διοικητικών μέτρων για τη διευκόλυνση των επιχειρήσεων.
· Ανάδειξη της κοινωνικής αξίας του «επιχειρείν».
· Δημιουργία ή ανάπτυξη των θεσμών διαβούλευσης οικονομίας – κοινωνίας.
· Υιοθέτηση κάποιου ή κάποιων μοντέλων επιχειρηματικής αριστείας για την οργανωτική βελτίωση των υπηρεσιών του Δήμου.
· Ενίσχυση της συμμετοχής της Κοινωνίας των Πολιτών και των οργανώσεων της.
· Ενθάρρυνση δημιουργίας οργανισμών που θα στηρίζονται στο τρίτο τομέα , αυτόν της Κοινωνικής Οικονομίας και άμεση συνεργασία
Παραθέτω ενδεικτικά στη συνέχεια κάποια μέτρα για την επίτευξη των στόχων αυτών:
· Ενσωμάτωση της ανάγκης για τη καινοτομία στη πολιτική και στρατηγική του Δήμου
· Εκπόνηση επιχειρησιακού προγράμματος με έμφαση στις καινοτόμες δράσεις.
· Ολοκληρωμένα δημοτικά προγράμματα υποστήριξης των επιχειρήσεων, ιδίως των Μ.Μ.Ε. (έργα τεχνικής υποδομής ,έργα ανάπλασης κοινοχρήστων χώρων εμπορικών κέντρων, καλύτερη οργάνωση στη διαχείριση των στερεών και υγρών αποβλήτων των επιχειρήσεων, λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση του παραεμπορίου, επιτάχυνση των αδειοδοτήσεων.)
· Ολοκληρωμένα δημοτικά προγράμματα κινήτρων για την προσέλκυση επενδύσεων(πρόγραμμα ανάδειξης και προβολής κλάδου στον οποίο εμφανίζεται συγκέντρωση επιχειρήσεων στην περιοχή του Δήμου)
· Κατασκευή και διαχείριση αθλητικών και πολιτιστικών υποδομών.
· Ολοκληρωμένα προγράμματα τουριστικής ανάπτυξης.
· Αξιοποίηση δημοτικών ακινήτων για τη δημιουργία επιχειρήσεων (με ενοικίαση, σύμβαση παραχώρησης, αντιπαροχή κλπ.).
· Αξιοποίηση τοπικών πλουτοπαραγωγικών πόρων για τη δημιουργία μικτών επιχειρήσεων.
· Ολοκληρωμένα προγράμματα Αναπτυξιακών Εταιρειών (ΑΝ.ΕΤ.) της Αυτοδιοίκησης για την υποστήριξη Μ.Μ.Ε (γραφείο ενημέρωσης και συμβουλευτικής υποστήριξης, ιδίως για την πρόσβαση των επιχειρήσεων στη χρηματοδότηση, διάχυση της καινοτομίας και προβολή της επιχειρηματικότητας, διαχείριση ενισχύσεων προς Μ.Μ.Ε.)
· Αξιοποίηση της διπλωματίας των πόλεων για την προώθηση των ελληνικών επιχειρήσεων.
· Χρήση φωτοβολταϊκών στοιχείων για το Δημοτικό φωτισμό και τα δημοτικά κτίρια ή άλλων ανανεώσιμων μορφών ενέργειας..
· Διαχείριση στόλου οχημάτων με τη χρήση των νέων τεχνολογιών (συντήρηση, διαχείριση κλπ)
· Εκχώρηση χώρων και αρμοδιοτήτων για την ανάπτυξη και λειτουργία κοινωνικών επιχειρήσεων τρίτου τομέα.
· Ηλεκτρονική συμμετοχή των δημοτών με αλληλεπιδραστική επικοινωνία και ηλεκτρονικές συναλλαγές (διαδίκτυο, SMS) στα τεκταινόμενα του Δήμου
· Παροχή ολοκληρωμένων προγραμμάτων εκπαίδευσης ενηλίκων στις τεχνολογίες αιχμής και ενίσχυση των δεξιοτήτων των δημοτών..
· Θέσπιση βραβείων για την ανάπτυξη καινοτόμων ιδεών από τους δημότες και αξιοποίηση αυτών που μπορούν να εφαρμοστούν στη λειτουργία του Δήμου.
· Χρησιμοποίηση ελεύθερου λογισμικού ανοιχτού κώδικα στο μηχανογραφικό σύστημα των υπηρεσιών του Δήμου.
· Δημιουργία Ιατροκοινωνικού κέντρου φροντίδας για τους μειονοτικούς δημότες.
· Αναδιάρθρωση και εκσυγχρονισμός των δημοτικών νομικών προσώπων
· Ενίσχυση του εθελοντισμού.
· Δημιουργία Παρατηρητηρίου Περιβάλλοντος
· Εφαρμογή στην εσωτερική λειτουργία του Δήμου των διαδικασιών που προβλέπει το πρότυπο ΕΛΟΤ 1429. (Διαχειριστική επάρκεια οργανισμών) και πιστοποίηση.
Τα είδη που επιβιώνουν δεν είναι τα πιο δυνατά, ούτε τα πιο έξυπνα. Είναι αυτά που ανταποκρίνονται περισσότερο στην Αλλαγή. (Δαρβίνος)

Δεν υπάρχουν σχόλια: